Rezerwaty to wydzielone obszary o szczególnych wartościach przyrodniczych, zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym. Ogranicza się tam gospodarkę leśną. Spośród 1512 rezerwatów, które mamy obecnie w Polsce, 751 to rezerwaty leśne o łącznej powierzchni ponad 69 tys. ha (stan na 2022 rok).

W naszym nadleśnictwie utworzono 5 rezerwatów przyrody w których wyznaczono ochronę czynną w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004r.).

Rezerwat „Grabowiec"

Rok utworzenia: 1956
Powierzchnia: 21,46 ha
Leśnictwo: Bogucice

Rezerwat florystyczny „Grabowiec" znajduje się we wschodniej części doliny Nidy. Obejmuje teren gipsowego wzgórza porośniętego lasem liściastym oraz fragmenty muraw kserotermicznych.

Rezerwat chroni zbiorowisko lasu grądowego w odmianie kserotermicznej, jest to jedyny w Polsce przykład drzewostanu dębowo-grabowego rosnącego na płytkich rędzinach z uwidocznionymi zjawiskami krasu powierzchniowego

Utworzono go w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych naturalnych płatów roślinności kserotermicznej z wieloma gatunkami roślin chronionych, w tym stanowiska dyptamu jesionolistnego tzw. "gorejący krzew Mojżesza (jednego z dwóch w Polsce). Przedmiotem ochrony jest również zbiorowisko grądu Tilio-Carpinetum w odmianie kserotermicznej z drzewostanem dębowo-grabowym rosnącym na płytkich rędzinach gipsowych. Jest to jedyny w Polsce przykład lasu wykształconego na tego typu podłożu, z uwidocznionymi zjawiskami krasu powierzchniowego.
W składzie florystycznym rezerwatu występuje jeszcze wiele gatunków chronionych, jak np. obuwik pospolity, miłek wiosenny, zawilec wielkokwiatowy oraz elementy stepowe: len włochaty, wiśnia karłowata.
Ciepłe murawy kserotermiczne stwarzają dogodne warunki bytowania dla bogatej fauny owadów. Żyje tu m.in. motyl modraszek gniady – rzadkość w skali kraju, a także cenne i chronione gatunki z innych grup systematycznych: chrząszczy, prostoskrzydłych i błonkówek.
 

Rezerwat „Lubcza"

Rok utworzenia: 1959
Powierzchnia: 6,96 ha
Leśnictwo: Góry

Rezerwat florystyczny "Lubcza"położony jest w obrębie Niecki Nidziańskiej na zboczu niewielkiego wzniesienia zbudowanego z margli kredowych przykrytych cienką warstwą lessu.
Celem ochrony rezerwatowej jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych naturalnych płatów roślinności muraw kserotermicznych. Na szczególną uwagę zasługują stanowiska miłka wiosennego, będącego reliktem roślinności stepowej. Inne cenne elementy chronionej flory to występujące nielicznie zawilec wielkokwiatowy i dziewięćsił bezłodygowy.

Celem ochrony jest zachowanie roślinności muraw kserotermicznych m.in. miłka wiosennego

Wymienione gatunki roślin znajdują się obecnie na krawędzi wyginięcia ze względu na zarastanie ich stanowisk przez gatunki krzewiaste i drzewiaste. Narzuca to potrzebę stosowania metod aktywnej ochrony ich stanowisk.
Pod względem fitosocjologicznym w rezerwacie dominuje grąd typowy Tilio-Carpinetum typicum, będąca zaś przedmiotem ochrony roślinność kserotermiczna tworzy okrajkową postać murawy z klasy Festuco-Brometea.
 

Rezerwat „Polana Polichno"

Rok utworzenia: 1974
Powierzchnia: 36,07 ha
Leśnictwo: Michałów

Rezerwat florystyczny „Polana Polichno" utworzony został w 1974 roku. Położony jest w zachodniej części Garbu Wodzisławskiego, w części grzbietowej słabo zaznaczonego wzniesienia. Obejmuje 3 rozległe śródleśne polany wraz z otaczajacym je drzewostanem w dużym kompleksie leśnym rozciągającym się na zachód od Kozubowa. Fragmenty starodrzewu dębowego otaczające rezerwat sprawiają, że na polanie wytwarza się swoisty mikroklimat związany z utrzymywaniem się wysokich temperatur powietrza przy podwyższonej jego wilgotności.

Ochronie podlegają śródleśne polany ze stanowiskami roślinności stepowej i licznymi gatunkami owadów oraz otaczajacy drzewostan będący siedliskiem jelonka rogacza.

Ochronie podlega śródleśna polana ze stanowiskami roślinności stepowej i licznymi gatunkami owadów m.in jelonka rogacza

Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie zbiorowiska roślinności kserotermicznej z udziałem groszku pannońskiego Lathyrus pannonicus oraz stanowiska rzadkich owadów, w szczególności jelonka rogacza Lucanus cervus.
Z innych prawnie chronionych ewentualnie rzadkich roślin ciepłolubnych wymienić należy takie gatunki jak: miłek wiosenny, zawilec wielkokwiatowy, wiśnia karłowata, len włocgaty, dziewięćsił bezłodygowy, storczyk purpurowy, obuwik pospolity. Dużą wartość przyrodniczą posiada chrząszcz z rodziny kózkowatych - Phytoecia unicinata, znana tylko z nielicznych wyspowych stanowisk w Polsce.

Rezerwat „Pieczyska"

Rok utworzenia: 1999
Powierzchnia: 40,41 ha
Leśnictwo: Włochy

Rezerwat torfowiskowo-florystyczny „Pieczyska" położony jest na silnie podmokłym terenie mezoregionu Doliny Nidy w kompleksie leśnym na wschód od Pińczowa. Celem ustanowienia rezerwatu było zachowanie dla celów naukowych i dydaktycznych wielogatunkowych zbiorowisk torfowiskowych i bagiennych z licznymi gatunkami rzadkich i prawnie chronionych roślin.

Część rezerwatu to śródleśne torfowisko unikatowe w Polsce miejsce występowania roślin torfotwórczych

Centralną część rezerwatu zajmują wilgotne łąki pocięte siecią rowów. W miejscach wilgotniejszych i okresowo podtapianych występują powierzchnie ziołorośli i trzcinowisk. W części północno-wschodniej znajduje się duże śródleśne torfowisko. Stanowi ono ostoję dla wielu gatunków organizmów bytujących na wilgotnych i podmokłych siedliskach, a jednocześnie jest jedynym na obszarze Zespołu Parków Krajobrazowych Ponidzia i unikatowym w Polsce miejscem występowania roślin torfotwórczych. Znaleźć tam można, zasługujący na szczególną uwagę i ochronę, dobrze wykształcony zespół młaki niskoturzycowej z turzycą Davalla. Występują tu także inne prawnie chronione rośliny jak: kosaciec syberyjski, warzynek wilczełyko, storczyk kukawka, tojad pstry, pełnik europejski, skrzyp olbrzymi.
Drzewostany rezerwatu, zarówno na siedliskach olsowych jak i lasów mieszanych, tworzą głównie brzoza i olsza, w dwóch pododdziałach panuje sosna.
 

Rezerwat „Wroni Dół"

Rok utworzenia: 1999
Powierzchnia: 10,31 ha
Leśnictwo: Bugaj

Rezerwat leśny „Wroni Dół" położony jest w obrębie Niecki Nidziańskiej, zajmując południowe zbocze niewielkiego wzgórza mniejszej jednostki fizyczno-geograficznej – Garbu Wodzisławskiego. Usytuowany jest na zachodnim skraju dużego kompleksu leśnego w pobliżu wsi Polichno.
Dominuje tu zespół leśny w postaci zróżnicowanego florystycznie wielopostaciowego grądu subkontynentalnego. Zachowanie tego zbiorowiska wraz z licznymi stanowiskami roślin objętych ochroną gatunkową jest celem ochrony rezerwatowej.
Drzewostany rezerwatu budują dąb szypułkowy (zwłaszcza w północnej części rezerwatu), sosna zwyczajna (jako gatunek współpanujący na północy i dominujący w części środkowej), jesion wyniosły pochodzący z nasadzenia w południowej części rezerwatu na dnie wilgotnej doliny oraz szereg gatunków domieszkowych.
W środkowej części rezerwatu, zachowały się fragmenty muraw kserotermicznych, tzw. step kwietny z charakterystycznymi gatunkami roślin, np.: lnem włochatym, dziewięćsiłem bezłodygowym, omanem wąskolistnym. Na niewielkiej powierzchni występuje tu również zbiorowisko zarośli ciepłolubnych z berberysem, ligustrem i różą.

W rezerwacie miedzy innymi zachowały się charakterystyczne fragmenty muraw kserotermicznych tzw. step kwietny

Z powyższych względów zestaw roślin chronionych tego rezerwatu jest bardzo bogaty,
bo oprócz nadmienionych już elementów muraw i zarośli kserotermicznych, obejmuje rośliny leśne, jak np.: wawrzynek wilczełyko, obuwik pospolity, buławnik wielkokwiatowy, gnieźnik leśny, tojad dzióbaty, pluskwica europejska.

Ponadto w zasięgu terytorialnym utworzono siedem rezerwatów przyrody (tj.: Skorocice, Krzyżanowice, Winiary Zagojskie, Góry Wschodnie, Skotniki Górne, Przęślin, Skowronno), występujących na gruntach poza zarządem Lasów Państwowych.

Tabela szczegółowa ( bip)